Acne rosacea - Trądzik Różowaty

Inne nazwy choroby: Trądzik różowaty; Choroba dotyka osoby w wieku 25-35 lat i później 45-55 lat (trądzik różowaty występuje u ok.2 % populacji. Zdarza się ,że pierwsze objawy występują u osób młodszych (ok. 25 r.ż.), ale nigdy trądzik różowaty nie pojawia się przed okresem pokwitania. Niekiedy trądzik występuje rodzinnie.
W zaawansowanych postaciach występuje przerost gruczołów łojowych, zwóknienia, obrzęki limfatyczne. Jako izolowany objaw głównie u mężczyzn występuje Rhinophyma – kalafiorowaty przerost skóry nosa. Podstawową dolegliwością jest stałe oraz napadowe czerwienienie się twarzy – może mieć ono związek ze zmianami temperatur, spożywanymi potrawami (gorące napoje, alkohol, przyprawy). zdenerwowaniem, stresem. Zmiany najczęściej obejmują centralną część twarzy – czoło, nos policzki i brodę. Łagodne objawy zaczerwienienia twarzy występują już w wieku młodzieńczym, są przypisywane nadwrażliwości na temperaturę i alkohol czy nawet nieśmiałości. Z czasem dolegliwości nasilają się i poważnie utrudniają życie.

Mogą pojawić się również zmiany na dekolcie, skórze głowy, w okolicach zausznych i na plecach.

* zaburzenia hormonalne,
* zaburzenia naczynioruchowe związane z układem nerwowym wegetatywnym (polegające na łatwym czerwienieniu się pod wpływem bodźców emocjonalnych i fizycznych),
* zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (niedokwasota soku żołądkowego, nieżyt żołądka, zapalenie żołądka spowodowane obecnością bakterii helicobacter pylori, przewlekłe zaparcia, stany zapalne dróg żółciowych),
* stosowanie maści i kremów sterydowych na skórę twarzy powoduje występowanie zmian typu trądziku różowatego (określane jako dermatitis perioralis - gł. wokół ust i oczu),
* nadkażenia skóry pasożytami - nużeńcami (nużyca) lub drożdżakami.

Jest trudny do leczenia, nie zawsze wyleczenie jest możliwe.

Afta

Afta to owalny wykwit z żółtawym nalotem, pod którym jest nadżerka. Wykwit otoczony jest czerwonym rąbkiem zapalnym. Afty mogą być różnej wielkości od 1mm do 2cm średnicy. Afty tworzą się w jamie ustnej.
Zobacz również objawy tej choroby: Objawy afty
Wyróżnia się następujące postacie aft:

* afty mniejsze, czyli afty przewlekle nawrotowe,
* afty duże.

Przyczyną afty nawrotowej mogą być mechaniczne uszkodzenia jamy ustnej: ukłucie szczoteczką do zębów, zabiegi stomatologiczne - mogą bezpośrednio wyzwalać pojawienie się aft. Ważną rolę odgrywa czynnik alergiczny oraz immunologiczny. Wywołać afty mogą również stresy, niektóre pokarmy, infekcje i inne choroby. Niekiedy, mimo dokładnych badań, nie udaje się tych przyczyn ustalić. Na pewno ważną rolę w zachorowaniu na aftozę nawrotową odgrywają czynniki genetyczne i predyspozycja rodzinna. Około 30% osób z aftozą nawrotową ma w rodzinie osobę z tą samą chorobą, a występowanie aftozy u obojga rodziców wiąże się z około 90% ryzykiem rozwoju aftozy u ich dzieci.

Afty przewlekle nawrotowe spotyka się głównie u dorosłych.

Wykwitowi towarzyszyć może bolesny odczyn ze strony węzłów chłonnych. Jeden rzut trwa 4-8 dni, przy czym ból ustępuje stopniowo w ciągu tych dni. Choroba zwykle trwa latami, a wyleczenie następuje niekiedy samoistnie. Afty tego rodzaju umiejscawiają się na brzegach i końcu języka, na wargach, nigdy na podniebieniu twardym i dziąsłach.

W przypadku afty dużej istotnymi czynnikami wywołującymi rozkwit choroby jest niedobór żelaza, kwasu foliowego, witaminy B12, zaburzenia hormonalne i autoimmunologiczne.

Najczęstsze objawy to pieczenie i miejscowy ból. Zdarza się również gorączka i powiększenie węzłów chłonnych.

Leczenie:

Małe afty goją się samoistnie do dwóch tygodni. W gabinecie lekarskim stosuje się środki koagulacyjne i przyżegające, można też stosować leki zmniejszające ból, a także płukanki antyseptyczne. Jeżeli nawroty choroby są częste należy zgłosić się do lekarza stomatologa w celu konsultacji i ustalenia planu leczenia.

Częste cięższe postacie aftoz wymagają leczenia antybiotykami czy sterydami.
Zawyczaj pojedyncze afty goją się w ciągu 7 do 10 dni. Jeśli pojedyncza zmiana na śluzówce jamy ustnej utrzymuje się dłużej, może to być szczególna postać aftozy, ale prawdopodobnie nie jest to afta.

Alergia pokarmowa

Inne nazwy choroby: Nadwrażliwość pokarmowa;
Alergia pokarmowa (nadwrażliwość pokarmowa) jest nieprawidłową immunologiczną odpowiedzią organizmu, który reaguje jakościowo odmiennie na zwyczajowo spożywane pokarmy lub związki dodawane do żywności w sposób powtarzalny i odtwarzalny jeśli chodzi o objawy.
Zobacz również objawy tej choroby: Objawy alergii pokarmowej
Jest uznawana za pierwszy kliniczny sygnał potencjalnej choroby atopowej; może się ujawnić w każdym wieku, ale z uwagi na specyficzny stan morfologiczno- biochemiczno- immunologiczny przewodu pokarmowego niemowląt i małych dzieci najczęściej jest stwierdzana w tym okresie życia.

Do rozwoju alergii pokarmowej poza czynnikami genetycznymi konieczna jest ponadto ekspozycja organizmu na alergeny pokarmowe (trofoalergeny). Wśród czynników ryzyka wymienia się ponadto wczesne wprowadzanie do diety mieszanek mleka krowiego oraz produktów stałych (tzw. weezning time). Oczywiście, istotny jest czas karmienia naturalnego. Jednak jego ochronna rola zapobiegania rozwojowi nadwrażliwości pokarmowej u dziecka jest ciągle przedmiotem dyskusji, wobec faktu obecności tych alergenów w mleku matki, które spożywa jako produkty odżywcze.

Objawy alergii pokarmowej mogą być jednonarządowe lub dotyczyć kilku narządów (układów) jednocześnie. Z tego też powodu możemy wyróżnić kilka postaci klinicznych nadwrażliwości, opierając się na objawach stwierdzanych w alergii na białka mleka krowiego:

* żołądkowo-jelitową,
* skórną,
* z układu oddechowego i/lub uszu,
* z niedożywieniem przewlekłym,
* wstrząsową,
* oraz inne, rzadsze objawy kliniczne, tj. np. niedokrwistość, znaczny niedobór masy ciała, nadpobudliwość.

U dzieci starszych, powyżej 3. r. ż. pomocne w rozpoznaniu procesu alergicznego może być stwierdzenie:

* szaroziemisty lub blady kolor powłok skórnych,
* wyraz twarzy dziecka świadczący o stałym zmęczeniu, obrzęknięte lub sino zabarwione okolice oczodołów (tzw. podkrążone oczy),
* uczucie lub objawy zatkania nosa, salut alergiczny (wycieranie nosa ręką z powodu stałego wycieku wydzieliny śluzowej), obecność poprzecznej zmarszczki

na nosie,
* obłożony (pobrużdżony, geograficzny) język,
* długie rzęsy,
* różne nawyki mimowolne (tiki, grymasy twarzy, dłubanie w nosie, pocieranie nosa, chrząkanie, przetykanie - fukanie, chrapanie, obgryzanie paznokci), mierny stopień odżywienia lub niedobór masy ciała.

Jeżeli zastosowanie leczenia dietetycznego nie powoduje wyciszenia reakcji alergiczno-immunologicznej lub też pacjent reprezentuje ciężką postać kliniczną, możemy nasze postępowanie wspomóc farmakologicznie. Najczęściej posługujemy się trzema grupami leków:

* lekami przeciwhistaminowymi: pierwszej generacji (np.: Clemastin, Diphergan, Phenazolina) i drugiej generacji (cetryzyna, loratydyna);
* preparatem o skojarzonym działaniu przeciwhistaminowym i przeciwalergicznym - Ketotifen;
* lekami przeciwalergicznymi stosowanymi miejscowo, zapobiegającymi uwalnianiu mediatorów reakcji alergicznej typu I - kromoglikan sodu, który zasługuje

na szczególną uwagę, gdyż może być podawany doustnie, szczegónie w alergii przewodu pokarmowego (Nalcrom, polski preparat Cropoz G).

Wraz z wiekiem ulega zmniejszeniu patogenetyczny udział alergenów pokarmowych. Zatem w okresie poprawy klinicznej po pewnym czasie stosowania diety eliminacyjnej należy podejmować próbę jej rozszerzenia o dotychczas eliminowane pokarmy.

Atopowe zapalenie skóry

Inne nazwy choroby: AZS; Świerzbiączka;
Atopowe zapalenie skóry pojawia się często wraz z uczuleniem na pokarmy, astmą czy katarem siennym. Jest to przewlekłe i nawrotowe schorzenie, rozwijające się na podłożu zaburzeń w układzie immunologicznym, które należy do grupy chorób atopowych. Atopowe zapalenie skóry charakteryzuje się uporczywym i bardzo nasilonym świądem skóry. Z racji wyprysków pojawiających się na skórze choroba ta zwana jest również popularnie egzemą, świerzbiaczką. Atopowe zapalenie skóry mylone jest często z łuszczycą. Wypryski są wynikiem m.in. obniżonego "progu świądowego" oraz nadreaktywnością skóry w odniesieniu do różnorodnych czynników:
Czynniki, które powodują nadreaktywność skóry:

* środki drażniące i alergeny - podrażnienie mechaniczne, mydła, rozpuszczalniki, konserwanty, detergenty, wełna, wietrzny klimat, nadmierne pocenie się,
* alergeny wziewne - roztocza kurzu domowego (Dematophagoides pteronyssinus), pleśnie, pyłki, sierść zwierząt,
* drobnoustroje - Staphylococcus aureus, drożdżaki, dermatofity z gatunku Trichophyton,
* pokarmy - jajka, mleko, soja, orzechy, ryby, skorupiaki, pszenica,
* inne - stres, czynniki psychiczne.

Choroba ma przebieg wieloletni z okresami kiedy objawy są mniej lub bardziej nasilone. W przebiegu choroby mają również udział emocje i psychika chorego, które same nie są przyczyną objawów, ale poprzez wpływ układu nerwowego mogą stać się czynnikiem wyzwalającym objawy u osoby chorej. Istnieje różnica pomiędzy wypryskiem z podrażnienia, który nie ma charakteru alergicznego a alergicznym wypryskiem. Wyprysk kontaktowy z podrażnienia powodują substancje, które niszczą lipidowo-kwasową osłonę ochronną skóry. Pozwala to wnikać do jej tkanek substancjom drażniącym - wspomnianym środkom czystości, detergentom i wielu innym toksycznym substancjom, z jakimi się stykamy. Toteż wystąpienie objawów skórnych może dotknąć każdego i zależy tylko od stopnia natężenia czynnika drażniącego i czasu jego działania. Ta powszechność zagrożenia wypryskiem z podrażnienia a wypryskiem alergicznym, to pierwsza różnica między schorzeniami. Druga to większa częstość nawrotów wyprysku z podrażnienia. Pojawia się on ponownie nie tylko po kontakcie z pierwotną przyczyną, ale i pod wpływem wielu innych czynników drażniących. Natomiast alergiczny wyprysk kontaktowy wywołuje zwykle konkretny alergen (antygen). Toteż znając listę substancji najczęściej uczulających łatwiej go zidentyfikować i wyeliminować. W ostrej fazie atopowego zapalenia skóry przeważają takie wykwity skórne, jak ogniska rumieniowe dosyć wyraźnie odgraniczone od skóry otoczenia, na podłożu których występują drobne grudki, pęcherzyki oraz nadżerki. W przypadku podostrego stanu rozwoju AZS cechą charakterystyczną są ogniska rumieniowe, nasilone złuszczenie naskórka oraz przeczosy, czyli uszkodzenie naskórka pod wpływem drapania, najczęściej w kształcie linii. Przeczosy goją się całkowicie i nie zostają po nich blizny.
W przypadku, kiedy dojdzie do rozwoju stanu przewlekłego obserwuje się ogniska tzw. lichenizacji, czyli liszajowacenia.

Pierwszym krokiem w leczeniu jest wykluczenie z diety bądź z otoczenia alergenu, który wywołuje AZS oraz łagodzenie zmian skórnych.
Leczenie egzemy jest bardzo trudne. Wymaga wykrycia czynników powodujących wyprysk lub mu sprzyjających, by zastosować odczulanie. W przypadku niewykrycia czynnika uczulającego stosuje się odczulanie nieswoiste - środki odczulające ogólnie. Leczenie miejscowe, stosowane na skórę, przynosi jedynie bezpośrednią ulgę, nie likwiduje jednak przyczyny.

Bielactwo nabyte

Bielactwo to nabyta utrata melanocytów, prowadząca do powstania obszarów odbarwień. Schorzenie stanowi około 3-4% wszystkich dermatoz. Najczęściej zaczyna się w dzieciństwie lub wczesnej młodości. Częstość występowania waha się od 0,5% do 4% w populacji ogólnej.

Melanocyty są komórkami pochodzenia nerwowego, powstają w dwóch pierwszych miesiącach życia płodowego z melanoblastów, migrujących przez mezenchymę z grzebienia nerwowego i zewnętrznej warstwy kielicha ocznego, a następnie zasiedlają określone miejsca docelowe, m.in. warstwę podstawną naskórka, błonę naczyniową oka, rdzeń i warstwę siatkowatą gruczołu nadnerczowego.Tutaj melanoblasty różnicują się w kierunku melanocytów. Te ostatnie produkują ziarnistości melanosomalne, w których tyrozyna jest przekształcana w polimery melaniny – barwnika nadającego kolor skórze i działającego fotoprotekcyjnie.

Plamy bielacze pierwotnie nie mają cech stanu zapalnego, jednak niekiedy w porze letniej pod wpływem promieni ultrafioletowych pojawia się rumień w obrębie wykwitu. Wykwit bielaczy na skórze głowy owłosionej powoduje pojawienie się odbarwionego pasma włosów. Niejasna pozostaje zależność bielactwa od chorób tarczycy oraz różnego rodzaju chorób autoimmunologicznych, zwłaszcza iż ostatnio stwierdzono u tych chorych różnego typu autoprzeciwciała, m.in. przeciw komórkom tarczycy Ryzyko zachorowania jednak rośnie u osób cierpiących na schorzenia tarczycy lub cukrzycę, jak również w przypadku osób, u których występują schorzenia układu odpornościowego.

Patogeneza bielactwa nie jest do końca poznana, sugeruje się udział czynników genetycznych, immunologicznych, zaburzeń biochemicznych, neuroendokrynnych, a także rolę infekcji wirusowych.

Leczenie bielactwa nabytego jest bardzo zróżnicowane i jest dobieranie indywidualnie dla każdego pacjenta, w zależności od rodzaju zmian, ilości, wielkości (a także zasobności portfela):

* odpowiednie kremy kosmetyczne na przejaśnienia w przebiegu bielactwa
* fototerapia (fotochemioterapia, PUVA)
* kortykosteroidy - stosowane miejscowo, na małe zmiany, nie we wszystkich postaciach bielactwa sa skuteczne
* odbarwienie skóry zdrowej - zarezerwowane dla osób, u których bielactwo zajmuje ponad 60% powierzchni skóry
* leczenie chirurgiczne - usunięcie zmian z zastosowaniem ewentualnych przeszczepów skóry

Brodawki

Brodawki, zwane pospolicie kurzajkami, wywołane są przez około 60 różnych rodzajów wirusa brodawczaka ludzkiego. Są dość pospolite i stanowią jedną z najczęstszych chorób skóry. Te zakaźne grudki pojawiające się na ciele występują najczęściej u starszych dzieci. Brodawki zazwyczaj nie są groźne i w większości wypadków znikają bez stosowania środków leczniczych.

Najczęściej narośla te, które są po prostu fragmentami stwardniałej i rozszerzonej skóry, pojawiają się na skórze rąk lub na podeszwach stóp. Brodawki są przeważnie niebolesne i nie rozprzestrzeniają się na otaczające je obszary skóry. Wielkość i wygląd kurzajek zależy głównie od tego gdzie się pojawiły narośla oraz od tego w jakim stopniu są one narażone na podrażnienia.

Ich główne postacie kliniczne to:

* Brodawki pospolite: pojedyncze lub mnogie grudki i guzki, o nierównej zrogowaciałej powierzchni i nie-zapalnej podstawie. Najczęstsze umiejscowienie to palce, dłonie, stopy, wały paznokciowe, pod paznokciami.

* Brodawki bolesne podeszew: specjalna odmiana dużych, bolesnych brodawek podeszew. Do zakażenia dochodzi na basenach kąpielowych. Charakterystyczne jest spontaniczne ustępowanie (co poprzedzone jest wystąpieniem czarnego zabarwienia) i pozostawianie odporności.

* Brodawki płaskie (młodzieńcze): zazwyczaj bardzo liczne, drobne grudki o płaskiej powierzchni, barwy żółtobrunatnej, umiejscowione na twarzy lub dłoniach.

* Kłykciny kończyste: są to brodawki narządów płciowych. Występują w skupieniu w jednym miejscu. Narośla są drobne, miękkie i koloru różowego. Choć występują na ogół samoistnie częściej mogą się pojawiać podczas ciąży. W przypadkach w których kłykciny są bardzo przerosło mogą powodować uszkodzenia narządów płciowych, dodatkowo mogą się stać przyczyną wystąpienia raka.

Czerniak

Czerniak jest złośliwym nowotworem skóry, jego pełna nazwa to melanoma malignum. Najczęściej powstaje w okolicy w której najpierw pojawiły się zmiany skórne w postaci pieprzyków. Czerniak jest chorobą którą można uleczyć, jeśli tylko rozpoznanie nastąpi we wczesnym stadium.

Nowotwór ten cechuje się dużą złośliwością, wczesnymi przerzutami, a jego przebieg kliniczny nie jest łatwy do przewidzenia. W Polsce nadal występuje duża

śmiertelność u chorych na czerniaka, większość pacjentów zgłasza się gdy jest już za późno i choroba jest zaawansowana. Rocznie na około 1500 przypadków zachorowań na ten nowotwór umiera około 800 osób.

Możemy wyróżnić kilka rodzajów czerniaka, są to:

* czerniak wychodzący z plamy soczewicowatej (Lentigo maligna melanoma)
* czerniak kończynowo-lentiginalny (Acrolenitiginous melanoma)
* czerniak pochwy i sromu
* czerniak szerzący się powierzchownie (Superficial spreding melanoma)
* czerniak błon śluzowych
* czerniak amelanotyczny (Melanoma amelanoticum)
* postać guzkowa (Nodular melanoma)

Rak skóry występuje pod wieloma postaciami. Zapowiedź lub zwiastun raka skóry mogą stanowić:

* plamy bez znamion, które ulegają zmianom;
* nowo pojawiające się znamiona;
* znamiona i grudki, które powiększają się, łuszczą i krwawią, występują głównie na twarzy, zwłaszcza w pobliżu oka lub po jednej stronie nosa;
* zmiany w obrębie narządów płciowych, łącznie z brodawką piersi (twory brodawkowate, białe lub czerwone przebarwienia, zgrubienia).

Czyraczność

Inne nazwy choroby: Czyraki skórne; Furuncle; Furunkuł;
Czyrak to choroba skóry wywoływana przez gronkowce lub paciorkowce. Jest to ropne zapalenie woreczka włosowego i przylegającego do niego gruczołu łojowego. Typowy czyrak to bardzo bolesny guzek o podstawie zapalnej, powstający wokół mieszka włosowego na twarzy, szyi, klatce piersiowej, pośladkach.
Szczególnie bolesne są czyraki umiejscowione w okolicy o małej ilości tkanki podskórnej - np. na nosie czy małżowinie usznej. (zobacz czyrak ucha).

Zapalenie to rozszerza się na tkankę podskórną i skórę tworząc twardy, zaczerwieniony, bolesny naciek, na którego szczycie powstaje po kilku dniach około wyjścia włosa martwiczy czop; zwykle treść ropna wydala się samoistnie, czasami konieczne jest nacięcie chirurgiczne; drażnienie i próby wygniatania czyraka, zwłaszcza na twarzy powyżej górnej wargi, mogą grozić niebezpiecznymi dla życia powikłaniami.

Wielkość zmiany może być dość znaczna - nawet do 3 cm średnicy! Nieleczony czyrak pęka z wydzieleniem zawartości. W przypadku pojedynczych zmian stosuje się leczenie miejscowe, nacięcie i drenaż ropnia.

Czyrak może występować również w postaci mnogiej. Czyrak mnogi (karbunkuł) rozprzestrzenia się w procesie ropnym na kilka lub kilkadziesiąt sąsiadujących ze sobą woreczków włosowych, najczęściej na karku, rzadziej na innych owłosionych częściach ciała, narażonych na drażnienie odzieżą (uda, krocze, pośladki); w warunkach obniżonej odporności, np. w cukrzycy przebieg czyraczności może być ciężki; leczenie środkami przeciwzapalnymi, antybiotykami, niekiedy chirurgiczne. (czyrak gromadny), u pacjentów z obniżoną (np. w przypadku przyjmowania leków lub z powodu choroby) odpornością oraz wtedy, gdy czyrak umiejscowił się w obrębie nosa i środkowej części twarzy, stosuje się antybiotyki. Czyraki mogą nawracać.. Szczególnie narażeni na nawroty choroby są chorzy na cukrzycę, osoby otyłe, pracujące (lub żyjące) w złych warunkach higienicznych.

Czyraki skórne

Inne nazwy choroby: Czyraczność; Furuncle; Furunkuł;
Czyrak to choroba skóry wywoływana przez gronkowce lub paciorkowce. Jest to ropne zapalenie woreczka włosowego i przylegającego do niego gruczołu łojowego. Typowy czyrak to bardzo bolesny guzek o podstawie zapalnej, powstający wokół mieszka włosowego na twarzy, szyi, klatce piersiowej, pośladkach.
Szczególnie bolesne są czyraki umiejscowione w okolicy o małej ilości tkanki podskórnej - np. na nosie czy małżowinie usznej. (zobacz czyrak ucha).

Zapalenie to rozszerza się na tkankę podskórną i skórę tworząc twardy, zaczerwieniony, bolesny naciek, na którego szczycie powstaje po kilku dniach około wyjścia włosa martwiczy czop; zwykle treść ropna wydala się samoistnie, czasami konieczne jest nacięcie chirurgiczne; drażnienie i próby wygniatania czyraka, zwłaszcza na twarzy powyżej górnej wargi, mogą grozić niebezpiecznymi dla życia powikłaniami.

Wielkość zmiany może być dość znaczna - nawet do 3 cm średnicy! Nieleczony czyrak pęka z wydzieleniem zawartości. W przypadku pojedynczych zmian stosuje się leczenie miejscowe, nacięcie i drenaż ropnia.

Czyrak może występować również w postaci mnogiej. Czyrak mnogi (karbunkuł) rozprzestrzenia się w procesie ropnym na kilka lub kilkadziesiąt sąsiadujących ze sobą woreczków włosowych, najczęściej na karku, rzadziej na innych owłosionych częściach ciała, narażonych na drażnienie odzieżą (uda, krocze, pośladki); w warunkach obniżonej odporności, np. w cukrzycy przebieg czyraczności może być ciężki; leczenie środkami przeciwzapalnymi, antybiotykami, niekiedy chirurgiczne. (czyrak gromadny), u pacjentów z obniżoną (np. w przypadku przyjmowania leków lub z powodu choroby) odpornością oraz wtedy, gdy czyrak umiejscowił się w obrębie nosa i środkowej części twarzy, stosuje się antybiotyki.

Czyraki mogą nawracać.. Szczególnie narażeni na nawroty choroby są chorzy na cukrzycę, osoby otyłe, pracujące (lub żyjące) w złych warunkach higienicznych.

Łuszczyca

Jest uciążliwą, przewlekłą i jedną z najczęściej występujących chorób skóry. Łuszczyca została opisana już w czasach starożytnych. Ilość zachorowań na to schorzenie w Polsce szacuje się na około 800 tys. osób. Mimo powszechności nadal nie istnieje w pełni skuteczna metoda leczenia łuszczycy, która zapobiegłaby nawrotom tej choroby u pacjentów.

Łuszczyca w okołu 30% procentach przypadków diagnozowana jest przed 15 rokiem życia i częściej dotyka kobiety. Przyczyny zachorowań związane są z wieloma czynnikami. Istotne są uwarunkowania genetyczne, ale znaczenie ma także wpływ środowiska. Ryzyko pojawienia się łuszczyny u dziecka gdy oboje rodziców na nią chorują wzrasta kilkukrotnie. Podłoże genetyczne wpływa więc na predyspozycje do wystąpienia tego schorzenia, ale przebieg i objawy mogą być związane np. ze stresem, podrażnieniami chemicznymi czy infekcjami. Łuszczyca może ulec zaostrzeniu w okresie przekwitania i dojrzewania, czyli w czasie dużej huśtawki hormonów. Nadużywanie alkoholu może mieć także ujemny wpływ na jej przebieg.

Choroba charakteryzuje się pojawieniem czerwonych, czerwonobrunatnych lub różowych wykwitów łuszczącej się skóry. Dotknięte przez łuszczyce obszary ciała mają różną wielkość, a na ich powierzchni zauważalne są srebrno-szare łuski. Miejscami w których najczęściej pojawiają się zmiany chorobowe są zgięcia kończyn, czyli łokcie i kolana. Charakterystyczne plamy dotykają także takie części ciała jak okolica kości krzyżowej i pośladków, ucho zewnętrzne i owłosiona skóra głowy.

Pozbycie się łuszczycy nie jest prostą sprawą. Choroba ma przewlekły przebieg, ustępuje samoistnie by po jakimś czasie znowu powrócić. Istnieje kilka metod walki z tym chorzeniem, w tym farmakoterapia, leczenie zewnętrzne (polegająca m.in. na stosowaniu maści złuszczających), fotochemioterapia czy np. stosowanie diety niskotłuszczowej. Stosunkowo długo chorobę leczono za pomocą hormonów. Hormonoterapia jest jednak stosowana coraz rzadziej z powodu niewielkich efektów, a także ryzyka wywołania skutków ubocznych.

Osoby chore powinny prowadzić uregulowany tryb życia, a także przestrzegać kilku zasad. Po pierwsze nie można zapominać o odpowiedniej pielęgnacji skóry.

Używanie preparatów łagodnych i nie powodujących podrażnień zmniejsza ryzyko nawrotów choroby. Po drugie wszelkie zmiany naskórne spowodowane przez łuszczyce należy zostawić w spokoju, nie wolno ich zdrapywać, należy także unikać kontaktu z detergentami czy silnie działającymi kosmetykami. Po trzecie ważne jest przechodzenie regularnych badań lekarskich, gdyż wiele chorób, jak np. infekcje dróg oddechowych, może mieć wpływ na zaostrzenie się przebiegu

łuszczycy. Oczywiście w przypadku nawrotu choroby wskazane jest szybkie działanie zaradcze przeciw rozwojowi objawów schorzenia, oczywiście po uprzedniej wizycie u lekarza.

Rodzaje łuszczyc:

* łuszczyca plackowatą; zmiany skórne są rozmieszczone symetrycznie na powierzchniach wyprostnych. Blaszki łuszczycowe wyraźnie od­graniczają się od otoczenia, pokryte są parakeratotycznymi łuskami, które łatwo można zeskrobać. Często zmiany występują również w fałdach skórnych, np. pod piersiami i w pachwinach.
* łuszczyca kropelkowata (psoriasis guttata) to wysiewna posiać łuszczycy o nagłym początku w postaci czerwonych, drobnych (w kształcie kropli), łuszczących się wykwitów, rozsianych na tułowiu i na kończynach bez zaznaczonej tendencji do zajmowania ich powierzchni wyprostnych. Wysiew wykwitów może poprzedzać paciorkowcowe zakażenie gardła. Częściej występuje u dzieci i młodych osób dorosłych.
* erytrodermia łuszczycowa może być stanem zagrażającym życiu. Na początku choroby pojawiają się typowe zmiany łuszczycowe, które później się zlewają i często trudno jest je odróżnić od innych postaci erytrodermii.
* artropatia - w klasycznej postaci zajęte są dystalne stawy międzypaliczkowe oraz duże stawy, takie jak skokowe i kolanowe, a czynnik reumatoidalny nie występuje.
* łuszczyca krostkowa (psoriasis pustulosa) jest rzadką postacią łuszczycy, która może doprowadzić do śmierci chorego. Jej wystąpienie może być wywołane steroidami stosowanymi miejscowo lub ogólnie, reakcją na leki albo zakażeniem - pojawiają się wówczas wysiewy jałowych krost, którym towarzyszy gorączka i pogorszenie stanu ogólnego chorego.

Łysienie

Inne nazwy choroby: Wypadanie włosów;
Łysienie (alopecja) to nadmierne lub nieprawidłowe wypadanie włosów, które może dotknąć zarówno kobiety jak i mężczyzn. Schorzenie to jednak pojawia się dużo częściej u płci brzydkiej gdyż za łysienie odpowiadają m.in. androgeny czyli męskie hormony płciowe, a dokładniej ich pochodna - dihydrotestosteron (DHT).

Włosy wypadają w za dużym ilościach u mężczyzn już przy normalnej pracy tego hormonu, u kobiet zdarza się to gdy ich organizm produkuje za dużo DHT. Przekwitanie, które objawia się huśtawka hormonalną takie może być powodem łysienia u kobiet. Opisywane tutaj łysienie androgenne dotyczy ponad połowy mężczyzn po 50-tce, rzadko dotyka kobiety.

U mężczyzn łysienie ma charakter miejscowy, zaczyna się od obszaru czoła, a później stopniowo przesuwa się w kierunku tyłu głowy. Mieszki włosów kurczą się, a włosy stają się coraz bardziej cieńsze i delikatne. Łysienie androgeniczne jest skłonnością dziedziczną. Pierwsze objawy pojawiają się nawet po 20-tym roku życia. Kolejny nawrót rozpoczyna się około 40-tki, proces postępującego łysienia trwa wtedy do 4 lat. Jeśli chory nie wyłysieje wtedy do końca to prawdopodobnie stanie się to w później starości.

Jeśli chodzi o kobiety dotknięte tym typem łysienia to tracą one włosy na całej powierzchni skóry głowy. W początkowej fazie następuje więc ogólne przerzedzenie włosów. Są jednak znane przypadki gdy paniom zaczyna się cofać linia włosów. Hormon DHT zatrzymuje powoli mechanizm formowania się komórek włosa, cebulki kurczą się i dochodzi w ostateczności nieodwracalnego wyłysienia.

Łysienie telogenowe zaczyna się najczęściej po przebyciu bardzo stresującego wydarzenia. Gwałt czy śmierć kogoś bliskiego potrafią spowodować zbyt wczesne uśpienie mieszków włosów, co po około trzech miesiącach przejawia się łysieniem. Utrata części włosów zdarza się też kobietom które niedawno urodziły.

Rozchwiany poziom hormonów jednak na szczęście wraca w przeciągu kilku miesięcy do normy.

Łysienie mechaniczne wynika z nadmiernego obciążania i naciągania włosów. Fryzury typu koński ogon, ściskające warkoczy czy zabiegi typu przedłużanie mogą przyczynić się do podwyższania się linii włosów w rejonie czoła.

Zatrucie się substancjami trującymi jeśli nie spowoduje śmierci może doprowadzić do odwracalnego wyłysienia. Może to być arszenik albo metale ciężki, ale także silnie dziłające leki, np. takie które podaje się przy zawałach serca.

Upośledzenie ogólnego stanu zdrowia może spowodować przejściowe rozlane wypadanie włosów na głowie. Tak się zdarza po tyfusie, szkarlatynie, grypie czy kile. Zatrucie talem powoduje przejściowe wypadnięcie włosów na całym ciele. Z leków zmiany takie mogą powodować cytostatyki, witamina A i jej pochodne, heparyna i heparynoidy.

Zakażenie grzybicze owłosionej skóry głowy powoduje ogniowe wypadanie włosów. Jeśli występuje silny odczyn zapal-I. zmianę określa się jako kerion. Włosy na ogół dobrze odrastają, ale rozległy stan zapalny może prowadzić do stałego bliznowacenia. Łysienie z pociągania następuje w wyniku powtarzanego

napinania włosów w pewnych stylach uczesania w krajach afrokaraibskich i azjatyckich.

Łysienie bliznowaciejące może być spowodowane zapalną chorobą skóry, np. liszajem płaskim toczniem rumieniowatym: tarczkowatym i twardziną skóry albo urazem, oparzeniem, czy napromieniowaniem.

Trichotilomania z kolei to ograniczone ubytki w owłosieniu głowy spowodowane nieświadomym nawykiem pociągania pasma włosów np. w trakcie nauki, oglądania telewizji itp.

Łysienie plackowate

Łysienie plackowate to schorzenie powodujące utratę włosów. Charakterystyczne dla tej choroby jest to, że łysienie zaczyna się pojawiać w skupiskach kształtu owalnego. Utrata włosów staje się coraz większa i może prowadzić do całkowitego wyłysienia (około 7 % przypadków).

Choroba ta może pojawić się u każdego jednak najczęściej dotyka ona ludzi młodych obojga płci, z przewagą kobiet. Rozwój choroby związany jest z indywidualną konfiguracją genów i atakiem układu odpornościowego chorego na własne komórki. Nie są znane przyczyny występowania tego schorzenia. Jest wiele teorii. Jedna z nim opisuje łysienie plackowate jako wynik silnych stresów czy stanów nerwowych przez które przeszedł pacjent. Mówi się także, że powód może tkwić w infekcji wirusowej bądź bakteryjnej, albo w długotrwałym kontakcie z silnie oddziałującymi substancjami chemicznymi.

Zazwyczaj bez jakichkolwiek objawów subiektywnych nagle na skórze głowy owłosionej pojawia się jedno lub kilka okrągłych czy owalnych ognisk o średnicy od 1 do 5 cm pozbawionych włosów. Skóra w obrębie tych ognisk ma zwykle barwę kremowo-żółtawą, rzadko jest nieco zaczerwieniona. Ogniska te mogą samoistnie zarastać, ale mogą też powiększać się lub pojawiają się nowe, tak że niekiedy cała skóra głowy pozbawiona jest włosów. W wyjątkowych przypadkach mogą także wypadać brwi czy rzęsy.

Niestety wyleczenie łysienia plackowatego nie jest proste i nie ma w pełni skutecznej metody aby pozbyć się tej choroby. Aby jej przeciwdziałać stosuje się kortykosteroidy (np. w tabletkach), roztwór minoksydilu i antralinę.

Melanodermia

Inne nazwy choroby: Ostuda;
Ostuda jest nabytym zaburzeniem barwnikowym skóry, występującym głównie u kobiet. Klinicznie jest to plama nieregularnego kształtu, o barwie od jasno- do ciemnobrązowej. Lokalizuje się na skórze eksponowanej na działanie słońca.
Zmiany są na ogół symetryczne. Występują na czole, skroniach, policzkach, nad górną wargą. W obrębie przebarwień tego typu stwierdzono zwiększoną ilość melaniny, melanocytów i melanosomów oraz zwiększoną syntezę tyrozynazy.Plamiste, brunatnawe przebarwienia, występujące najczęściej na twarzy; wynik zaburzeń czynności gruczołów wewnątrzwydzielniczych, bardzo często pojawia się u kobiet ciężarnych. Pojawiają się także u kobiet po 30 roku życia.

Patogeneza tego przebarwienia nie jest dokładnie poznana. Uważa się, że wpływ na jej rozwój mają promieniowanie słoneczne oraz szereg innych czynników:

genetyczne, hormonalne, dysfunkcje tarczycy, używanie pewnych kosmetyków oraz niektórych leków, przede wszystkim o działaniu fotouczulającym i przeciwpadaczkowym.

Leczenie polega na stosowaniu preparatów odbarwiających i złuszczających. W celu odbarwienia stosuje się środki zawierające hydrochinon, kwas kojowy, kwas azaleinowy, retinoidy. Preparaty odbarwiające stosuje się zarówno połączeniu jak i metodą naprzemiennych aplikacji.

Zapobieganie

Przed nasłonecznieniem skóry nie stosować żadnych kosmetyków ani perfum. Należy sprawdzić skład kosmetyków. W przypadku wątpliwości należy się zwrócić do firmy produkującej kosmetyki, prosząc o podanie ich składu. Można też zwrócić się z prośbą o tę informację do lekarza. Najlepiej jednak unikać opalania twarzy lub stosować przy opalaniu środki o wysokim współczynniku ochrony świetlnej.

Nadwrażliwość pokarmowa

Inne nazwy choroby: Alergia pokarmowa;
Alergia pokarmowa (nadwrażliwość pokarmowa) jest nieprawidłową immunologiczną odpowiedzią organizmu, który reaguje jakościowo odmiennie na zwyczajowo spożywane pokarmy lub związki dodawane do żywności w sposób powtarzalny i odtwarzalny jeśli chodzi o objawy.
Zobacz również objawy tej choroby: Objawy nadwrażliwości pokarmowej
Jest uznawana za pierwszy kliniczny sygnał potencjalnej choroby atopowej; może się ujawnić w każdym wieku, ale z uwagi na specyficzny stan morfologiczno- biochemiczno- immunologiczny przewodu pokarmowego niemowląt i małych dzieci najczęściej jest stwierdzana w tym okresie życia.

Do rozwoju alergii pokarmowej poza czynnikami genetycznymi konieczna jest ponadto ekspozycja organizmu na alergeny pokarmowe (trofoalergeny). Wśród czynników ryzyka wymienia się ponadto wczesne wprowadzanie do diety mieszanek mleka krowiego oraz produktów stałych (tzw. weezning time). Oczywiście, istotny jest czas karmienia naturalnego. Jednak jego ochronna rola zapobiegania rozwojowi nadwrażliwości pokarmowej u dziecka jest ciągle przedmiotem dyskusji, wobec faktu obecności tych alergenów w mleku matki, które spożywa jako produkty odżywcze.

Objawy alergii pokarmowej mogą być jednonarządowe lub dotyczyć kilku narządów (układów) jednocześnie. Z tego też powodu możemy wyróżnić kilka postaci klinicznych nadwrażliwości, opierając się na objawach stwierdzanych w alergii na białka mleka krowiego:

* żołądkowo-jelitową,
* skórną,
* z układu oddechowego i/lub uszu,
* z niedożywieniem przewlekłym,
* wstrząsową,
* oraz inne, rzadsze objawy kliniczne, tj. np. niedokrwistość, znaczny niedobór masy ciała, nadpobudliwość.

U dzieci starszych, powyżej 3. r. ż. pomocne w rozpoznaniu procesu alergicznego może być stwierdzenie:

* szaroziemisty lub blady kolor powłok skórnych,
* wyraz twarzy dziecka świadczący o stałym zmęczeniu, obrzęknięte lub sino zabarwione okolice oczodołów (tzw. podkrążone oczy),
* uczucie lub objawy zatkania nosa, salut alergiczny (wycieranie nosa ręką z powodu stałego wycieku wydzieliny śluzowej), obecność poprzecznej zmarszczki na nosie,
* obłożony (pobrużdżony, geograficzny) język,
* długie rzęsy,
* różne nawyki mimowolne (tiki, grymasy twarzy, dłubanie w nosie, pocieranie nosa, chrząkanie, przetykanie - fukanie, chrapanie, obgryzanie paznokci), mierny stopień odżywienia lub niedobór masy ciała.

Jeżeli zastosowanie leczenia dietetycznego nie powoduje wyciszenia reakcji alergiczno-immunologicznej lub też pacjent reprezentuje ciężką postać kliniczną, możemy nasze postępowanie wspomóc farmakologicznie. Najczęściej posługujemy się trzema grupami leków:

* lekami przeciwhistaminowymi: pierwszej generacji (np.: Clemastin, Diphergan, Phenazolina) i drugiej generacji (cetryzyna, loratydyna);
* preparatem o skojarzonym działaniu przeciwhistaminowym i przeciwalergicznym - Ketotifen;
* lekami przeciwalergicznymi stosowanymi miejscowo, zapobiegającymi uwalnianiu mediatorów reakcji alergicznej typu I - kromoglikan sodu, który zasługuje na szczególną uwagę, gdyż może być podawany doustnie, szczegónie w alergii przewodu pokarmowego (Nalcrom, polski preparat Cropoz G).

Wraz z wiekiem ulega zmniejszeniu patogenetyczny udział alergenów pokarmowych. Zatem w okresie poprawy klinicznej po pewnym czasie stosowania diety eliminacyjnej należy podejmować próbę jej rozszerzenia o dotychczas eliminowane pokarmy.

Objawy różyczki

Inne nazwy choroby: Różyczka;
Różyczka to choroba wirusowa, która przenoszona jest droga kropelkową i zwykle przebiega łagodnie, zwłaszcza u dzieci. Zachorowanie może okazać się niebezpieczne gdy wystąpi u kobiet w ciąży. Wówczas istnieje nawet ryzyko uszkodzenia płodu.

Dzieci najczęściej łapią różyczkę na przełomie zimy i wiosny. Zarazić można się tylko od drugiej osoby, tydzień przed wystąpieniem u niej wysypki i tyle samo czasu po jej zniknięciu. Okres wylęgania się choroby wynosi od 14 do 21 dni. Najczęstszym i najbardziej charakterystycznym objawem jest oczywiście wysypka.

Różowe zmiany skórne pojawiają się najpierw za uszami i na czole, by potem rozprzestrzenić się na całym ciele. Towarzyszy temu zwykle niewielka gorączka. Charakterystyczne dla choroby są powiększone węzły chłonne, co może u chorego wywołać ból. Sama wysypka znika zwykle dość szybko, bo już po kilku dniach, natomiast powiększenie węzłów chłonnych może trwać nawet kilka tygodni. U dzieci starszych i dorosłych różyczka może wywołać bóle stawów i głowy, a także katar i kaszel.

Zwykle choroba ta nie powoduje powikłań. Jeśli jednak do nich dojdzie, mogą to być zapalenie mózgu lub zapalenie stawów, istnieje również możliwość wystąpienia plamicy różyczkowej. Częściej występuje małopłytkowość objawiająca się gęstą wysypką w kolorze purpury, widoczną na tle jaśniejszych plamek.

Gdy różyczka przebiega normalnie leczy się objawy. Można więc podawać leki obniżające temperaturę, witaminy oraz tabletki do ssania. Chory powinien leżeć w łóżku.

Odporność nabywana jest wskutek naturalnego zakażenia lub czynnego uodpornienia (szczepienie). Odporność poszczepienna trwa co najmniej 15 lat. Szczepi się dzieci gdy osiągną 13 miesiąc życia szczepionką MMR, dodatkowo szczepieniu powinny się podać dziewczynki w wielu 12 lat. Niemowlęta przez pierwsze 6 miesięcy życia mają odporność przekazaną przez matkę (jeśli była ona szczepiona lub przebyła zakażenie).

Choroba przebiega tak lekko, że pożądane jest, aby zdrowe dziewczynki stykały się z chorymi na różyczkę dziećmi i w ten sposób uzyskały naturalną odporność na tę chorobę. Z tej samej przyczyny należy szczepić dziewczynki przeciw różyczce w trzynastym roku życia.

Uodpornienie bierne wchodzi w rachubę tylko w przypadku kobiet ciężarnych, Immunoglobulina różyczki chroni te kobiety przed infekcją w 80%.

Odra

Odra (łacińska nazwa to morbili) to choroba zakaźna występująca w wieku dziecięcym, która wywoływana jest przez morbiliwirus należący do rodziny paramyksowirusów. Zachorowania na to schorzenie zaczęły masowo występować w Europie w VII w., po tym jak odra została przyniesiona przez Saracenów z Afryki.

W 1963 roku została wprowadzona szczepionka przeciw tej chorobie więc ilość zachorowań w ciągu ostatnich lat wyraźnie się zmniejszyła.

Zakażenie jest możliwe poprzez kontakt bezpośredni: najczęściej drogą kropelkową, rzadko przez mocz zakażonej osoby. Chory może być źródłem zakażenia odrą już na pięć dni przed pojawieniem się wysypki i cztery dni po jej ustąpieniu. Choroba rozpoczyna się po 9 - 14to dniowym wylęganiu.

Do charakterystycznych objawów tej choroby w pierwszym jej etapie możemy zaliczyć złe samopoczucie, wysoką gorączkę, nieżyt nosa i spojówek, a także ostry ból gardła i suchy, męczący kaszel. Co pozwala odróżnić wystąpienie odry od zwykłego zapalenia wirusowego to pojawienie się światłowstrętu oraz silnego łzawienia z oczu, które są zaczerwienione.

Drugi etap związany jest z wystąpieniem charakterystycznej wysypki. Pojawiające się plamy są grube, koloru różowego i zlewają się. Najpierw są one widoczne za uszami, później przechodzą na twarz, tułów i kończyny. Wysypka utrzymuje się na ciele przez około tydzień, potem chrostki zmieniają stopniowo kolor na brunatny i zaczynają się powoli łuszczyć.

Najczęściej odra leczona jest lekami przeciwgorączkowymi. Choroba ta może jednak prowadzić do różnego rodzaju powikłań. Wtedy podaje się pacjentom antybiotyki. Zauważono, że czynnikiem który powoduje ciężki przebieg choroby jest niedobór witaminy A. Z tego powodu wskazane jest aby podawać dzieciom chorym na odrę witaminę A przez dwa kolejne dni od zachorowania.

Oparzenia

W każdym domu zanajduje się wiele przedmiotów, z którymi powinniśmy postępować bardzo ostrożnie. Kuchenki elektryczne, węglowe czy gazowe są potencjalnym zagrożeniem jeżeli ich użytkownik nie zachowa odpowiedniej ostrożności.Przyczyną bardzo dotkliwego oparzenia może być np. gorące żelazko, gorący garnek czy para uchodząca z gotującego się czajnika z wodą.

Uszkadzający wpływ temperatury na skórę rozpoczyna się przy 42°C. Przy tej temperaturze już po 6 godzinach ulega martwicy naskórek, przy 55°C wystarczą 3 minuty działania, a przy 70°C zaledwie 1 sekunda. Graniczną temperaturą, powyżej której nieodwracalnemu uszkodzeniu ulega białko tkankowe, jest 55°C.

Każda wyższa temperatura, działając na powierzchnię ciała, powoduje uszkodzenie skóry i tkanek głębszych, najczęściej uszkodzenie nieodwracalne, czyli martwicę.

Oparzenia dzielimy na cztery stopnie:

* w oparzeniach 1 stopninia pojawia się zaczerwienienie skóry, obrzęk i tkliwość; uszkodzona jest wierzchnia warstwa skóry.
* w oparzeniu 2 stopnia tworzą się pęcherze, występuje częściowa martwica skóry co wskazuje na to , że uszkodzeniu uległa jedna lub dwie warstwy tkanki.
* w oparzeniach 3 stopniaszara i zwęglona skóraswiadczy o tym, że uszkodzona została tkanka podskórna. Następuje całkowita martwica skóry i tkanki podskórnej.
* oparzenia 4 stopniato martica głębiej połorzonych narządów. Pojedyńcze oparzenie może być połączeniem kilku wymienionych rodzajów. Nawet najmniejsze oparzenie jest źródłem dotkliwego bólu, ponieważ skóra jest tkanką wyjątkowo wrażliwą i tkanką silnie unerwioną.

Oprócz zmian miejscowych oparzenie powoduje zaburzenia ogólnoustrojowe w postaci wstrząsu, a następnie tzw. chorobę oparzeniową, wywołaną bólem, utratą osocza krwi i zatruciem organizmu przez wchłaniane produkty rozpadu białka tkankowego. Natężenie tych zmian jest wprost proporcjonalne do powierzchni oparzenia.

Oparzenia chemiczne

Oparzenia chemiczne są powodowane przez czynniki żrące i wysoce reaktywne (np. kwas solny, siarkowy czy też zasady np. soda kaustyczna, amoniak).

Produkty drażniące takie jak rozpuszczalniki i oleje, z natury mniej reaktywne, powodują reakcje odwracalne.
Istnieją także inne typy agresywnych środków. Posiadają one podwójne oznaczenia np. żrący/toksyczny. Mechanizm działania takich związków jest bardziej złożony. W pierwszej fazie, jako środki żrące doprowadzają do oparzenia chemicznego na powierzchni tkanki. Następnie poprzez uszkodzoną tkankę dostają się do wnętrza organizmu, w którym rozprzestrzeniają się za pośrednictwem krwioobiegu, działając na niego toksycznie. Czasami potrafią doprowadzić do śmierci (np. kwas fluorowodorowy).

Przyczyny

Przyczyną oparzeń mogą być kwasy i ługi. Środki parząco-żrące niszczą skórę i błony śluzowe oraz leżące pod nimi głębsze tkanki. Przy zażyciu doustnym może dołączyć się jeszcze zatrucie. Przy oparzeniach kwasami tworzą się na skórze i szczególnie wyraźnie na błonach śluzowych mocno przylegające strupy o charakterystycznej barwie (kwas solny - białe, kwas azotowy - żółte, kwas siarkowy - czarne). Oparzenia ługami powodują powstawanie szklistego obrzmienia.

Wszystkie oparzenia chemiczne są bardzo bolesne. Uszkodzenie skóry stanowi prócz tego zagrożenie zakażenia rany.
Wszystkie oparzenia chemiczne są bardzo bolesne.

Jak postępować?

* Należy możliwie szybko spłukać oparzoną okolicę obficie pod bieżącą wodą. Następstwa jej działania będą minimalne, jeśli dokona się tego w ciągu 2 minut od momentu skażenia.Trzeba zwrócić uwagę, aby spłukująca woda odpływała najkrótszą drogą, możliwie nie kontaktując się ze zdrową skórą. Spłukiwanie powinno trwać do chwili przybycia lekarza.
* Jeżeli nie ma dostępu do wody należy żrącą substancję usunąć dotknięciem czystej tkaniny.
* Przesiąknięte ubranie należy natychmiast zdjąć.

Oparzenia słoneczne

W wyniku działania promieni słonecznych następuje pogrubienie naskórka i powiększenie produkcji ochronnego barwnika skóry-melaniny przez melanocyty-komórki barwnikotwórcze skóry. Ilość tych komórek jest uwarunkowana genetycznie. Albinosi z powodu zaburzeń w bioseyntezie melaniny jak również w bielactwie z powodu braku melanocytów są szczególne narażeni na oparzenie. Również blondyni i rudzi powinni unikać opalania się.

Objawy

Oznaką poparzenia słonecznego jest zaczerwienienie i nabrzmienie skóry. W ciężkich przypadkach mogą tworzyć się pęcherze na skórze. Skóra boli, piecze i swędzi jednocześnie. Po kilku dniach, gdy poparzenie już zanika, zaczyna schodzić naskórek.

Pierwsza pomoc:

weź chłodny prysznic, umyj mydła, aby usunąć olejki (kremy). Miejsca oparzone polewaj dużą ilością zimnej wody. Jeśli na skórze wystąpią pęcherze, zrób suchy, sterylny opatrunek i skorzystaj z pomocy medycznej.

Do czasu ustąpienia ostrego odczynu należy:

* unikać nasłoneczniania skóry,
* stosować okłady z zimnej wody, które łagodzą objawy.

Ospa

Ospa to choroba zakaźna występująca często u dzieci. Ospa wietrzna wywołana jest przez wirus varicella-zoster. Choroba ta łatwo się przenosi, zwłaszcza w skupiskach dzieci takich jak przedszkola czy żłobki. Wirus rozprzestrzenia się drogą kropelkową, także łatwo można się zarazić od chorych którzy kichają lub kaszlą.

Możliwość zarażenia przez drugą osobą pojawia się już na dwa dni przed wystąpieniem u niej wysypki. Do pierwszych objawów choroby należą złe samopoczucie, gorączka wahające się w przedziale od 37 do 40°C oraz ból głowy.
Po tym etapie zaczyna się okres wykwitów - drobnych czerwonych plamek obecnych na tułowiu,twarzy i w odróżnieniu od innych chorób wysypkowych na owłosionej skórze głowy. W ciągu kilkunastu godzin wykwity przechodzą przez kolejne stadia rozwoju od czerwonej plamki, przez grudkę do powstania

pęcherzyka otoczonego czerwoną obwódką. Pęcherzyki na początku są wypełnione jasnym płynem który po pewnym czasie mętnieje. Wykwity obejmują także błony śluzowe. Wysypka powoduje u chorych silny świąd skóry. Nieodpartą chęć drapania się należy jednak powstrzymać, gdyż w innym wypadku można spowodować bakteryjne zakażenie wykwitów, co z kolei prowadzi do powstania blizn na skórze. Dobrze jest smarowań miejsca pokryte wysypkę maściami zmniejszającymi swędzenie.

Najczęstszą metodą leczenia ospy jest położenie chorego do łóżka i dawanie mu leków przeciwgorączkowych (należy pamiętać aby nie podawać srodków zawierających aspirynę!). Dodatkowo wskazana jest częstsza zmiana ubrań i kąpiele odkażające.

Ospa ma łagodniejszy przebieg u dzieci, zakażenie osób dorosłych jest groźniejsze i może np. prowadzić do ostrego zapalenia płuc. Powikłaniami, które może spowodować w następstwie ospa są min. zapalenie mózgu czy węzłów chłonnych.

Ospa wietrzna

Jest to bardzo zaraźliwa choroba wirusowa. Swą nazwę zawdzięcza temu, że "przenosi ją wiatr". Ospą wietrzną można się zarazić nawet w odległości dziesięciu metrów od chorego. Wirus szerzy się najczęściej drogą kropelkową i wnika do organizmu człowieka przez błonę śluzową górnych dróg oddechowych. Zakażenia wewnątrzmaciczne płodu występują rzadko.

Źródłem zakażenia jest człowiek chory na ospę wietrzną lub półpasiec. Jest on jedynym gospodarzem i rezerwuarem wirusa w przyrodzie, który poza organizmem człowieka szybko ginie. Odporność po przebytym zachorowaniu jest trwała. Choroba zaczyna się bólami głowy i gorączką. Zwykle dwa do trzech tygodni po zakażeniu pojawia się nagle na tułowiu szybko rozprzestrzeniająca się wysypka. Jasnoczerwone grudki przeistaczają się w ciągu kilku godzin w matę, fatwo pękające pęcherzyki, z których może wyciekać przejrzysty płyn. Rzutami pojawiają się wciąż nowe pęcherzyki, z których z kolei tworzą się strupki. Mogą one umiejscawiać się również na głowie lub na śluzówkach (usta, narządy płciowe).

Ciepłota ciała zwykle nieznacznie się podnosi. Inne objawy należą do rzadkości. Wysypka jest bardzo swędząca.

Ostuda

Inne nazwy choroby: Melanodermia;
Ostuda jest nabytym zaburzeniem barwnikowym skóry, występującym głównie u kobiet. Klinicznie jest to plama nieregularnego kształtu, o barwie od jasno- do ciemnobrązowej. Lokalizuje się na skórze eksponowanej na działanie słońca.
Zmiany są na ogół symetryczne. Występują na czole, skroniach, policzkach, nad górną wargą. W obrębie przebarwień tego typu stwierdzono zwiększoną ilość melaniny, melanocytów i melanosomów oraz zwiększoną syntezę tyrozynazy.Plamiste, brunatnawe przebarwienia, występujące najczęściej na twarzy; wynik zaburzeń czynności gruczołów wewnątrzwydzielniczych, bardzo często pojawia się u kobiet ciężarnych. Pojawiają się także u kobiet po 30 roku życia.

Patogeneza tego przebarwienia nie jest dokładnie poznana. Uważa się, że wpływ na jej rozwój mają promieniowanie słoneczne oraz szereg innych czynników: genetyczne, hormonalne, dysfunkcje tarczycy, używanie pewnych kosmetyków oraz niektórych leków, przede wszystkim o działaniu fotouczulającym i przeciwpadaczkowym.

Leczenie polega na stosowaniu preparatów odbarwiających i złuszczających. W celu odbarwienia stosuje się środki zawierające hydrochinon, kwas kojowy, kwas azaleinowy, retinoidy. Preparaty odbarwiające stosuje się zarówno połączeniu jak i metodą naprzemiennych aplikacji.

Zapobieganie

Przed nasłonecznieniem skóry nie stosować żadnych kosmetyków ani perfum. Należy sprawdzić skład kosmetyków. W przypadku wątpliwości należy się zwrócić do firmy produkującej kosmetyki, prosząc o podanie ich składu. Można też zwrócić się z prośbą o tę informację do lekarza. Najlepiej jednak unikać opalania twarzy lub stosować przy opalaniu środki o wysokim współczynniku ochrony świetlnej.

Półpasiec

Półpasiec i ospa wietrzna wywoływane są przez tego samego wirusa (VZV viracella-zoster virus). Wirus ten jest blisko spokrewniony z wirusem opryszczki, dlatego zmiany skórne pojawiające się w przebiegu tych chorób są do siebie podobne. Podobne jest także leczenie ciężkich przypadków każdej z wymienionych chorób.

Objawy:

Pierwszym objawem półpaśca jest tzw. przeczulenie skóry, uczucie mrowienia. Następnie pojawia się rumień na którym tworzą się pęcherzykowate zmiany a później nadżerki i strupy. Podczas ciężkiego przebiegu choroby mogą wystąpić zmiany krwotoczne i martwicze. Szczególnie niebezpieczny jest półpasiec oczny.

Mogą wystąpić wtedy owrzodzenia rogówki oraz zapalenie tęczówki i ciała rzęskowego. Może to przy zaniedbaniu leczenia doprowadzić nawet do ślepoty.

Zmianą półpaścowym towarzyszą nerwobóle.

Powikłania:

* zapalenie rogówki i błony naczyniowej oka, blizny na rogówce (keratitis dendritica),
* porażenie nerwów okoruchowych (n. III, IV, VI),
* częściowa utrata słuchu (porażenie nerwu słuchowego ? n. VIII),
* porażenie nerwu twarzowego (n. VII) lub trójdzielnego (n. V),
* neuralgia ? podczas przebiegu półpaśca występują nerwobóle głównie okolicy lędźwiowej kręgosłupa.

Pokrzywka

Jest stanem chorobowym bardzo powszechnym, ponieważ okazuje się, że może ona dotyczyć nawet co piątego człowieka na świecie. Występuje zarówno u dzieci jak i u dorosłych. Powodem dla którego się ujawnia może być alergia np. na pożywienie.
Zobacz również objawy tej choroby: Objawy pokrzywki

Czynniki wywołującymi pokrzywkę mogą mieć również podłoże toksyczne albo fizykalne. W tym ostatnim przypadku mamy do czynienia m.in. gdy organizm człowieka źle reaguje na czynniki środowiskowe jaki zimno czy ostre światło słoneczne (pokrzywka świetlna). Z kolei np. pokrzywka cholinergiczna może powstać w wyniku zbyt dużego wysiłku fizycznego.

Pokrzywka objawia się wysiewem na skórze bąbli o różnym kształcie i rozmiarze. Zmiany chorobowe przypominają reakcje na kontakt z rośliną pokrzywy i również wywołują swędzenie. Pokrzywka może mieć przebieg ostry albo przewlekły, czas trwania tej pierwszej waha się od kilu godzin do 6 tygodni.

Przyczyna wystąpienia pokrzywki, związana ze spożyciem pokarmów np. truskawek albo jadalnych morskich skorupiaków, bywa łatwa do ustalenia, jednak znacznie częściej pozostaje nieznana. W powstawaniu bąbli pokrzywkowych biorą udział czynniki immunologiczne, jak i nieimmunologiczne. Większość chorych wymaga leczenia lekami przeciwhistaminowymi, które powodują szybkie ustąpienie zmian skórnych. W niektórych pokrzywka ma charakter przewlekły i nawraca przez wiele miesięcy. albo lat.

Świerzbiączka

Inne nazwy choroby: Atopowe zapalenie skóry; AZS;
Atopowe zapalenie skóry pojawia się często wraz z uczuleniem na pokarmy, astmą czy katarem siennym. Jest to przewlekłe i nawrotowe schorzenie, rozwijające się na podłożu zaburzeń w układzie immunologicznym, które należy do grupy chorób atopowych.
Atopowe zapalenie skóry charakteryzuje się uporczywym i bardzo nasilonym świądem skóry. Z racji wyprysków pojawiających się na skórze choroba ta zwana jest również popularnie egzemą, świerzbiaczką. Atopowe zapalenie skóry mylone jest często z łuszczycą. Wypryski są wynikiem m.in. obniżonego "progu świądowego" oraz nadreaktywnością skóry w odniesieniu do różnorodnych czynników:
Czynniki, które powodują nadreaktywność skóry:

* środki drażniące i alergeny - podrażnienie mechaniczne, mydła, rozpuszczalniki, konserwanty, detergenty, wełna, wietrzny klimat, nadmierne pocenie się,
* alergeny wziewne - roztocza kurzu domowego (Dematophagoides pteronyssinus), pleśnie, pyłki, sierść zwierząt,
* drobnoustroje - Staphylococcus aureus, drożdżaki, dermatofity z gatunku Trichophyton,
* pokarmy - jajka, mleko, soja, orzechy, ryby, skorupiaki, pszenica,
* inne - stres, czynniki psychiczne.

Choroba ma przebieg wieloletni z okresami kiedy objawy są mniej lub bardziej nasilone. W przebiegu choroby mają również udział emocje i psychika chorego, które same nie są przyczyną objawów, ale poprzez wpływ układu nerwowego mogą stać się czynnikiem wyzwalającym objawy u osoby chorej.

Istnieje różnica pomiędzy wypryskiem z podrażnienia, który nie ma charakteru alergicznego a alergicznym wypryskiem. Wyprysk kontaktowy z podrażnienia powodują substancje, które niszczą lipidowo-kwasową osłonę ochronną skóry. Pozwala to wnikać do jej tkanek substancjom drażniącym - wspomnianym środkom czystości, detergentom i wielu innym toksycznym substancjom, z jakimi się stykamy. Toteż wystąpienie objawów skórnych może dotknąć każdego i zależy tylko od stopnia natężenia czynnika drażniącego i czasu jego działania. Ta powszechność zagrożenia wypryskiem z podrażnienia a wypryskiem alergicznym, to pierwsza różnica między schorzeniami. Druga to większa częstość nawrotów wyprysku z podrażnienia. Pojawia się on ponownie nie tylko po kontakcie z pierwotną przyczyną, ale i pod wpływem wielu innych czynników drażniących. Natomiast alergiczny wyprysk kontaktowy wywołuje zwykle konkretny alergen (antygen). Toteż znając listę substancji najczęściej uczulających łatwiej go zidentyfikować i wyeliminować. W ostrej fazie atopowego zapalenia skóry przeważają takie wykwity skórne, jak ogniska rumieniowe dosyć wyraźnie odgraniczone od skóry otoczenia, na podłożu których występują drobne grudki, pęcherzyki oraz nadżerki. W przypadku podostrego stanu rozwoju AZS cechą charakterystyczną są ogniska rumieniowe, nasilone złuszczenie naskórka oraz przeczosy, czyli uszkodzenie naskórka pod wpływem drapania, najczęściej w kształcie linii. Przeczosy goją się całkowicie i nie zostają po nich blizny. W przypadku, kiedy dojdzie do rozwoju stanu przewlekłego obserwuje się ogniska tzw. lichenizacji, czyli liszajowacenia. Pierwszym krokiem w leczeniu jest wykluczenie z diety bądź z otoczenia alergenu, który wywołuje AZS oraz łagodzenie zmian skórnych.
Leczenie egzemy jest bardzo trudne. Wymaga wykrycia czynników powodujących wyprysk lub mu sprzyjających, by zastosować odczulanie. W przypadku niewykrycia czynnika uczulającego stosuje się odczulanie nieswoiste - środki odczulające ogólnie. Leczenie miejscowe, stosowane na skórę, przynosi jedynie bezpośrednią ulgę, nie likwiduje jednak przyczyny.

Róża

Róża to paciorkowcowe zapalenie skóry, dotyczące jej głębokich warstw tzn. skóry właściwej i tkanki podskórnej, a także okolicznych naczyń chłonnych.

Powodowane jest przez Streptococcus pyogenes i może wystąpić po drobnych skaleczeniach i urazach, także po ukąszeniach oraz u ludzi z zmianami troficznymi skóry.

Charakterystyczny dla róży jest wyraźnie odgraniczony i błyszczący rumień, często zlokalizowany na twarzy, który ma punkt wyjścia w obszarze otworów nosowych. Rumień czasem lokalizuje się na nogach - szczególnie u osób chorujących na żylaki, które cierpią na owrzodzenia podudzi.

Choroba ma bardzo szybkie tempo postępowania - mała zmiana szybko się rozchodzi obwodowo i zajmuje duże obszary skóry, która się łuszczy, a na jej powierzchni pojawiają się pęcherze surowicze, które pękają i odsłaniają powierzchnię bez naskórka. Z pęcherzy sączy się też płyn surowiczy. Te zmiany trudno się goją i mogą przycznić się do innych zakażeń bakteryjnych. Czasami dochodzi także do powiększenia okolicznych węzłów chłonnych i można zaobserwować zaczerwienione pasma na skórze wzdłuż zapalnych zmian naczyń chłonnych. Towarzyszy temu napięcie i zaczerwienienie skóry, uczucie gorąca i bolesności przy dotyku, a także objawy ogólne: wysoka temperatura ( do 41 stopni) z dreszczami i ogólne osłabienie.

Przebyta choroba nie uodparnia na ponowne zachorowanie i u niektórych ludzi obserwuje się skłonność do nawrotowych zapaleń w tych samych miejscach, które mogą spowodować trwałe zmiany w naczyniach chłonnych. Zmiany te utrudniają krążenie chłonki w danym obszarze, co w przypadku prowadzi do obrzęknięcia i powstania tzw. słoniowacizn np. twarzy, kończyn, genitaliów .

Rozpoznanie: należy różnicować z półpaścem lub ropowicą skóry. W leczeniu stosuje się antybiotyki, w warunkach szpitalnych. Stosuje się głównie leki z grupy penicylin, terapia może potrwać ponad tydzień, do 14 dni. Można podać środki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Na strupy po pękniętych pęcherzach stosuje się natłuszczanie brzegów rany i maści z antybiotykiem.

Różyca

Nazywana też czerwonką świń, czyli zakażenie przyranne wywołane przez obecność pałeczek Erysipelothrix rhusiopathiae, czyli włoskowca różycy. Różyca może przebiegać w trzech postaciach: posocznicowej, pokrzywkowej lub przewlekłej. Jest to choroba dotycząca zwierząt: świń, a także ryb, zwierząt domowcyh i dzikich, ale mogąca przenosić się na ludzi.

Choroba pojawia się w okresie letnim, przebiega łagodnie i trwa do kilkanastu dni. Różycą są zagrożeni weterynarze, pracownicy kuchni i rybacy, a także gospodynie domowe.

Włoskowiec różycy jest odporna na proces obróbki mięsa i wysokie temperatury, np.podczas wędzenia, a więc może utrzymywać się bardzo długo we wszystkich przetworach mięsnych i wędlinach ( mięso świń, drób, ryb). Zakażenie pałeczką różycy jest spowodowane kontaktem skaleczonej skóry z mięsem zarażonego zwierzęcia. Zakażenie drogą pokarmową nie jest zbyt częste. Człowiek od człowieka nie może się zarazić.

Objawy zakażenia: na początku uczucie swędzenia, pieczenia, potem piekący ból w miejscu zakażenia, najczęściej są to ręce. Następnie pojawia się obrzęk i rumień koloru czerwonosinego, który szybko się rozprzestrzenia. Czasami mogą pojawić się niewielkie pęcherze.

Aby uniknąć zarażenia różycą: należy dbać o higienę, myć kilkakrotnie ręce, zwłaszcza po styczności ze zewierzętami, jeść mięso i jego pochodne tylko wiadomego pochodzenia,

Leczenie: antybiotyki i okłady chłodzące. Brak leczenia może wywołać choroby serca, stawów bądź zapalenie opon mózgowych.

Różyczka

Inne nazwy choroby: Objawy różyczki;
Różyczka to choroba wirusowa, która przenoszona jest droga kropelkową i zwykle przebiega łagodnie, zwłaszcza u dzieci. Zachorowanie może okazać się niebezpieczne gdy wystąpi u kobiet w ciąży. Wówczas istnieje nawet ryzyko uszkodzenia płodu.

Dzieci najczęściej łapią różyczkę na przełomie zimy i wiosny. Zarazić można się tylko od drugiej osoby, tydzień przed wystąpieniem u niej wysypki i tyle samo czasu po jej zniknięciu. Okres wylęgania się choroby wynosi od 14 do 21 dni. Najczęstszym i najbardziej charakterystycznym objawem jest oczywiście wysypka.

Różowe zmiany skórne pojawiają się najpierw za uszami i na czole, by potem rozprzestrzenić się na całym ciele. Towarzyszy temu zwykle niewielka gorączka.

Charakterystyczne dla choroby są powiększone węzły chłonne, co może u chorego wywołać ból. Sama wysypka znika zwykle dość szybko, bo już po kilku dniach, natomiast powiększenie węzłów chłonnych może trwać nawet kilka tygodni. U dzieci starszych i dorosłych różyczka może wywołać bóle stawów i głowy, a także katar i kaszel.

Zwykle choroba ta nie powoduje powikłań. Jeśli jednak do nich dojdzie, mogą to być zapalenie mózgu lub zapalenie stawów, istnieje również możliwość wystąpienia plamicy różyczkowej. Częściej występuje małopłytkowość objawiająca się gęstą wysypką w kolorze purpury, widoczną na tle jaśniejszych plamek.

Gdy różyczka przebiega normalnie leczy się objawy. Można więc podawać leki obniżające temperaturę, witaminy oraz tabletki do ssania. Chory powinien leżeć w łóżku.

Odporność nabywana jest wskutek naturalnego zakażenia lub czynnego uodpornienia (szczepienie). Odporność poszczepienna trwa co najmniej 15 lat. Szczepi się dzieci gdy osiągną 13 miesiąc życia szczepionką MMR, dodatkowo szczepieniu powinny się podać dziewczynki w wielu 12 lat. Niemowlęta przez pierwsze 6 miesięcy życia mają odporność przekazaną przez matkę (jeśli była ona szczepiona lub przebyła zakażenie).

Choroba przebiega tak lekko, że pożądane jest, aby zdrowe dziewczynki stykały się z chorymi na różyczkę dziećmi i w ten sposób uzyskały naturalną odporność na tę chorobę. Z tej samej przyczyny należy szczepić dziewczynki przeciw różyczce w trzynastym roku życia. Uodpornienie bierne wchodzi w rachubę tylko w przypadku kobiet ciężarnych, Immunoglobulina różyczki chroni te kobiety przed infekcją w 80%.

Ropowica

Ropowice to choroby o ostrym przebiegu, z występującą gorączką i ogólnie złym samopoczuciem. Ropowice rozpoznaje się na podstawie zaczerwienień, bolesności i wysokiej temperatury. W leczeniu ropowic wykonuje się jedno lub kilka nacięć oraz zakłada się dreny, aby umożliwić swobodny odpływ ropy. Jednocześnie podaje się antybiotyki. Do ropowic zaliczamy ropowicę przestrzeni przygardłowej (Phlegmonae spatii parapharyngealis) oraz czyraka (furunculus).

Ropowica przestrzeni przygardłowej to zapalenie wynikające z powikłań stanów zapalnych toczących się w okolicach przestrzeni przygardłowej. Jest ciągle groźnym dla życia powikłaniem, choć dzięki rozwojowi antybiotykoterapii jest obecnie rzadko spotykaną chorobą. Ropowica przestrzeni przygardłowej czasem występuje w postaci ograniczonej, jako ropień przestrzeni przygardłowej. Niekiedy rozprzestrzenia się w kierunku podstawy czaszki i do jamy czaszki. Czasami kieruje się w dół, do śródpiersia tylnego. Może objąć też dół podskroniowy, dół skrzydłowo-podniebienny, dno jamy ustnej, dół zażuchwowy i tkanki miękkich szyi. W powikłaniach ropowicy przestrzeni przygardłowej może też dojść do posocznicy, która wynika z przejścia zakażenia do naczyń szyjnych. Ropowica przestrzeni przygardłowej wymaga leczenia na szpitalnym oddziale otolaryngologicznym. Podaje się dożylnie duże dawki antybiotyków: cefalosporyny III generacji i metronidazol. Wykonuje się także nacięcie i szeroki drenaż ropnia z dojścia zewnętrznego.

Czyrak to ropne zapalenie okołomieszkowe, wywołane przez zakażenie gronkowcowe. Objawia się dużym bólem podczas tworzenia się czyraka oraz tzw. czopem martwiczym, który na początku wygląda jak guzek, a potem jak krosta, pod którą wytwarza się martwica. Po kilku dniach krosta pęka samoistnie i wypływają z niej tzw. masy martwicze. Ubytek w skórze, który pozostaje po wypłynięciu mas martwiczych zostawia po sobie małą bliznę. Termin czyraczność albo zespół Joba, oznacza występowanie czyraków mnogich. Liczne czyraki, znajdujące się blisko siebie i łączące się w jedną zmianę to karbunkuł, czyli czyrak gromadny, czyrak mnogi. Taka zmiana najczęściej tworzy się na karku. W leczeniu czyraków stosuje się okłady ichtiolowe i chirurgiczne nacięcie po wytworzeniu czopa martwiczego. W czyraczności stosuje się antybiotykową terapię celowaną oraz środki wzmacniające.

Świerzb

Cechą charakterystyczną tego schorzenia jest świąd.Nasilający się w porze nocnej pod wpływem rozgrzania ciała w pościeli - dlatego można zaobserwować u dzieci jak i dorosłych niespokojny sen, częste drapanie się.

Najczęstszym umiejscowieniem się świerzbu są palce rąk, zgięcia i fałdy skóry, okolice pępka i brodawek sutkowych u kobiet i okolice narządów płciowych u mężczyzn oraz pośladki. U dzieci charakterystyczne jest zajęcie dłoni i podeszw stóp - najczęściej obserwuje się pojedyncze czerwonawe grudki. W w/wym.

miejscach dochodzi do powstania wysypki grudkowo - pęcherzykowej.

W wyniku drapania powstają linijne przeczosy oraz może dojść do wtórnego zakażenia bakteryjnego miejsc zajętych przez śwerzba. U osób dbających o higienę objawy chorobowe mogą być trudno uchwytne.
Świerzb przenosi się przez bezpośrednią styczność z zakażoną osobą (np. przy stosunku płciowym) lub - rzadziej - przez kontakt z jej bielizną pościelową, a także odzieżą. Świąd pojawia się trzy do czterech tygodni po zakażeniu świerzbem. Wbrew szeroko rozpowszechnionym poglądom świerzb może pojawić się w "najlepszych rodzinach" i w najlepszych warunkach higienicznych.

Trądzik pospolity

Inne nazwy choroby: Pryszcze;
Trądzik pospolity należy do jednej z najczęściej spotykanych chorób skóry. W okresie dojrzewania występuje w różnych odmianach klinicznych u większości młodzieży. U dziewcząt szczyt zachorowań przypada między 14. a 17. rokiem życia, natomiast u chłopców pomiędzy 16. a 19. rokiem życia.
U większości (80%) chorych zmiany ustępują w 22.-23. rokiem życia. Ocenia się, że u 85% pacjentów z trądzikiem występuje łagodna postać choroby, a u 15% - ciężka.

Przeczytaj różwnież:

* Lek na trądzik
* Trądzik - metody leczenia

Przyczyny trądziku są złożone, związana z wieloma czynnikami przyczynowymi, takimi jak: łojotok, zaburzenia rogowacenia naskórka przy ujściu mieszka włosowego, aktywność hormonów płciowych, zakażenia bakteryjne.

Do tej pory nie udało się wyjaśnić udziału czynników genetycznych w patogenezie trądziku. Przypuszcza się, że nadmierne wydzielanie łoju i rogowacenie ujść mieszków włosowych mogą być cechami dziedziczonymi. Jeżeli oboje rodzice chorowali na trądzik, to prawdopodobieństwo, że ich dziecko również zachoruje, wynosi powyżej 50%.

Stres wydaje się znaczącym, aczkolwiek nie do końca poznanym czynnikiem zaostrzającym przebieg choroby. Jego wpływ jest prawdopodobnie związany z wyrzutem steroidów nadnerczowych, które oddziałują na czynność gruczołów łojowych. Zaostrzenia zmian trądzikowych obserwuje się tylko u części chorych, wyłącznie po pewnych produktach (czekolada, kakao, marynaty, przyprawy). Nasilenie łojotoku i trądziku następuje pod wpływem nikotyny. Z kolei umiarkowane kąpiele słoneczne u większości chorych wydają się korzystne.

Wykwity trądzikowe podzielić można na niezapalne (zaskórniki otwarte i zamknięte) oraz zapalne (grudki, krosty, guzy, cysty i torbiele ropne).Łagodne postacie wymagają jedynie leczenia miejscowego, w ciężkich stosuje się leczenie skojarzone - zewnętrzne i ogólne. Leczenie ogólne trądziku obejmuje antybiotykoterapię, leczenie hormonalne, pochodne witaminy A, rzadziej kortykosteroidoterapię, niesterydowe leki przeciwzapalne, sporadycznie szczepionki i autoszczepionki.

Celem leczenia trądziku jest:

* zapobieganie nadmiernemu rogowaceniu przymieszkowemu,
* zahamowanie rozwoju Propionibacterium acnes,
* zmniejszenie łojotoku.

Leczenie trądziku jest procesem długotrwałym, a w umiarkowanej postaci trądziku może trwać nawet 4-6 lat.

W ciężkich postaciach trądziku leki miejscowe należy kojarzyć z terapią ogólną. Po zakończeniu terapii doustnej wskazane jest stosowanie podtrzymującej terapii miejscowej. Leczenie ogólne trądziku obejmuje antybiotykoterapię, leczenie hormonalne, pochodne witaminy A, rzadziej kortykosteroidoterapię, niesterydowe leki przeciwzapalne, sporadycznie szczepionki i autoszczepionki.

Trądzik różowaty

Inne nazwy choroby: Accne rosacea;
Choroba dotyka osoby w wieku 25-35 lat i później 45-55 lat (trądzik różowaty występuje u ok.2 % populacji. Zdarza się ,że pierwsze objawy występują u osób młodszych (ok. 25 r.ż.), ale nigdy trądzik różowaty nie pojawia się przed okresem pokwitania. Niekiedy trądzik występuje rodzinnie. W zaawansowanych postaciach występuje przerost gruczołów łojowych, zwóknienia, obrzęki limfatyczne. Jako izolowany objaw głównie u mężczyzn występuje Rhinophyma – kalafiorowaty przerost skóry nosa. Podstawową dolegliwością jest stałe oraz napadowe czerwienienie się twarzy – może mieć ono związek ze zmianami temperatur, spożywanymi potrawami (gorące napoje, alkohol, przyprawy). zdenerwowaniem, stresem. Zmiany najczęściej obejmują centralną część twarzy – czoło, nos policzki i brodę. Łagodne objawy zaczerwienienia twarzy występują już w wieku młodzieńczym, są przypisywane nadwrażliwości na temperaturę i alkohol czy nawet nieśmiałości. Z czasem dolegliwości nasilają się i poważnie utrudniają życie.

Mogą pojawić się również zmiany na dekolcie, skórze głowy, w okolicach zausznych i na plecach.

* zaburzenia hormonalne,
* zaburzenia naczynioruchowe związane z układem nerwowym wegetatywnym (polegające na łatwym czerwienieniu się pod wpływem bodźców emocjonalnych i fizycznych),
* zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (niedokwasota soku żołądkowego, nieżyt żołądka, zapalenie żołądka spowodowane obecnością bakterii helicobacter pylori, przewlekłe zaparcia, stany zapalne dróg żółciowych),
* stosowanie maści i kremów sterydowych na skórę twarzy powoduje występowanie zmian typu trądziku różowatego (określane jako dermatitis perioralis - gł. wokół ust i oczu), * nadkażenia skóry pasożytami - nużeńcami (nużyca) lub drożdżakami.

Jest trudny do leczenia, nie zawsze wyleczenie jest możliwe.

Wypadanie włosów

Inne nazwy choroby: Łysienie; Łysienie (alopecja) to nadmierne lub nieprawidłowe wypadanie włosów, które może dotknąć zarówno kobiety jak i mężczyzn. Schorzenie to jednak pojawia się dużo częściej u płci brzydkiej gdyż za łysienie odpowiadają m.in. androgeny czyli męskie hormony płciowe, a dokładniej ich pochodna - dihydrotestosteron (DHT).

Włosy wypadają w za dużym ilościach u mężczyzn już przy normalnej pracy tego hormonu, u kobiet zdarza się to gdy ich organizm produkuje za dużo DHT. Przekwitanie, które objawia się huśtawka hormonalną takie może być powodem łysienia u kobiet. Opisywane tutaj łysienie androgenne dotyczy ponad połowy mężczyzn po 50-tce, rzadko dotyka kobiety.

U mężczyzn łysienie ma charakter miejscowy, zaczyna się od obszaru czoła, a później stopniowo przesuwa się w kierunku tyłu głowy. Mieszki włosów kurczą się, a włosy stają się coraz bardziej cieńsze i delikatne. Łysienie androgeniczne jest skłonnością dziedziczną. Pierwsze objawy pojawiają się nawet po 20-tym roku życia. Kolejny nawrót rozpoczyna się około 40-tki, proces postępującego łysienia trwa wtedy do 4 lat. Jeśli chory nie wyłysieje wtedy do końca to prawdopodobnie stanie się to w później starości.

Jeśli chodzi o kobiety dotknięte tym typem łysienia to tracą one włosy na całej powierzchni skóry głowy. W początkowej fazie następuje więc ogólne przerzedzenie włosów. Są jednak znane przypadki gdy paniom zaczyna się cofać linia włosów. Hormon DHT zatrzymuje powoli mechanizm formowania się komórek włosa, cebulki kurczą się i dochodzi w ostateczności nieodwracalnego wyłysienia.

Łysienie telogenowe zaczyna się najczęściej po przebyciu bardzo stresującego wydarzenia. Gwałt czy śmierć kogoś bliskiego potrafią spowodować zbyt wczesne uśpienie mieszków włosów, co po około trzech miesiącach przejawia się łysieniem. Utrata części włosów zdarza się też kobietom które niedawno urodziły.

Rozchwiany poziom hormonów jednak na szczęście wraca w przeciągu kilku miesięcy do normy.

Łysienie mechaniczne wynika z nadmiernego obciążania i naciągania włosów. Fryzury typu koński ogon, ściskające warkoczy czy zabiegi typu przedłużanie mogą przyczynić się do podwyższania się linii włosów w rejonie czoła.

Zatrucie się substancjami trującymi jeśli nie spowoduje śmierci może doprowadzić do odwracalnego wyłysienia. Może to być arszenik albo metale ciężki, ale także silnie dziłające leki, np. takie które podaje się przy zawałach serca.

Upośledzenie ogólnego stanu zdrowia może spowodować przejściowe rozlane wypadanie włosów na głowie. Tak się zdarza po tyfusie, szkarlatynie, grypie czy kile. Zatrucie talem powoduje przejściowe wypadnięcie włosów na całym ciele. Z leków zmiany takie mogą powodować cytostatyki, witamina A i jej pochodne,

heparyna i heparynoidy.

Zakażenie grzybicze owłosionej skóry głowy powoduje ogniowe wypadanie włosów. Jeśli występuje silny odczyn zapal-I. zmianę określa się jako kerion. Włosy na ogół dobrze odrastają, ale rozległy stan zapalny może prowadzić do stałego bliznowacenia. Łysienie z pociągania następuje w wyniku powtarzanego napinania włosów w pewnych stylach uczesania w krajach afrokaraibskich i azjatyckich.

Łysienie bliznowaciejące może być spowodowane zapalną chorobą skóry, np. liszajem płaskim toczniem rumieniowatym: tarczkowatym i twardziną skóry albo urazem, oparzeniem, czy napromieniowaniem.

Trichotilomania z kolei to ograniczone ubytki w owłosieniu głowy spowodowane nieświadomym nawykiem pociągania pasma włosów np. w trakcie nauki, oglądania telewizji itp.

Zanokcica

To bardzo często występująca choroba paznokci. Jest to zapalenie wału paznokciowego, któremu sprzyjają urazy związane z nieumiejętnie wykonanym manikiurem lub pedikiurem, uszkodzenia paznokcia lub skaleczenia opuszki palca. Skaleczenie w tkankach wokół paznokci jest miejscem wnikania bakterii chorobotwórczych, paciorkowców i gronkowców, które odpowiadają za wywołanie stanu zapalnego wału paznokciowego.

Czasami takie zapalenie może towarzyszyć grzybicy paznokci, cukrzycy oraz wrastaniu paznokci. Przyczyną zanokcicy można też być długie moczenie wału paznokciowego (wilgotne środowisko ułatwia wnikanie bakterii w tkanki), np. ssanie palca przez dziecko, moczenie rąk w wodzie (pranie, zmywaniem).

Zanokcica objawia się ograniczonym zaczerwienieniem wału paznokciowego i jego bolesnością, które z czasem się nasilają. Potem pojawia się obrzęk tkanki.

Kolejnym etapem choroby jest bardzo bolesny pęcherzyk pod naskórkiem, wypełniony żółtą ropą.

Nieleczenie zanokcicy może doprowadzić do jej poszerzania się poza wał paznokciowego i objęcia również macierzy paznokcia, a nawet tkanek leżących jeszcze głębiej. Leczenie zanokcicy zależy od stopnia zakażenia. W przypadku jedynie zaczerwienienia i obrzęku wystarczy robić ciepłe kąpiele w roztworze z wody i szarego mydła. Takie kąpiele łagodzą stan zapalny i przynoszą znaczną ulgę, gdyż woda mydlana ma działanie przeciwobrzękowe oraz ułatwia samoistny wyciek ropy. Jeżeli jednak kąpiele z szarego mydła nie pomagają, niezbędna jest interwencja chirurga: nacięcie pęcherza z ropą i umożliwienie odpływu ropy. W przypadkach kiedy ropny pęcherz zajmuje także tkanki paznokcia, zabieg chirurgiczny polega na wycięciu okienka w paznokciu, czasem wycięciu całego paznokcia, a nawet usunięciu całej płytki paznokciowej. Takie okienko umożliwia wyciek ropy. Oprócz leczenia chirurgicznego, podaje się antybiotyki miejscowo, czasem stosuje się antybiotyki ogólnie.

Zapobiec zanokcicy można wykonując starannie manicure. W przypadku skaleczenia wału paznokciowego, rankę trzeba natychmiast zdezynfekować lub porządnie wymoczyć w wodzie z mydłem.

Zastrzał

To zakażenie dotyczące najczęściej opuszki palców. Jeżeli mamy do czynienia z ropnym zapaleniem powierzchni palców i śródręcza po stronie grzbietowej dłoni, problem nie jest poważny, gdyż zmiany takie nie dają żadnych powikłań, choć mogą czasami urosnąć do wielkości czyraka. Natomiast ropne zapalenia palców i śródręcza po wewnętrznej stronie dłoni są poważnym problemem, gdyż mogą spowodować znaczne upośledznie funkcji ręki.

W tkance dłoniowej powierzchni ręki przebiegają naczynia i nerwy, tkanka ta nie rozciąga się, a w pochewkach znajdują się ścięgna otoczone troczkami. Z tego powodu obrzęki czasami wędrują na stronę grzbietową dłoni, gdzie tkanka jest wiotka i elastyczna. Takie przemieszczenie obrzęku może mylić i utrudniać właściwą diagnozę. Przyczyny zastrzału to przeważnie mała rana kłuta opuszki palca. Zastrzał wymaga szybkiej interwencji chirurgicznej. Nie należy stosować

żadnych maści ani okładów. Na samym początku można czasami opanować zakażenie, poprzez kąpiele we wrzątku z dodatkiem sody lub mydła. Zabieg chirurgiczny przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym i nie jest bolesny. Następnie zakłada się opatrunek i unieruchomia palec aż do momentu ustąpienia stanu zapalnego.

Wyróżniamy:

zastrzał stawowy panaritium articulare - to zakażenie w obrębie stawu, spowodowane bezpośrednim urazem lub przeniesieniem zakażenia z sąsiednich tkanek.

Objawia się bólem, wzrostem temperatury i dreszczami, obrzękiem i zaczerwienieniem skóry oraz ograniczeniem ruchomości w stawie.

zastrzał skórny panaritium cutaneum - stan zapalny, przy którym tworzy się zbiornik ropy pod naskórkiem. Objawia się bólem, który nasila się w godzinach nocnych.

zastrzał podskórny panaritium subcutaneum - stan zapalny tkanki podskórnej, ograniczony zazwyczaj do paliczka bliższego, ale może się rozprzestrzeniać na dłoń. Objawia się bólem narastającym przy opuszczaniu ręki, pod uciskiem, obrzękiem grzbietu dłoni, a czasami ropniem z podskórną treścią ropną, widoczną pod powierzchnią skóry.

Kłykciny kończyste

Inne nazwy choroby: Brodawki płciowe; Brodawki weneryczne; Condylomata acuminata; Human papillomavirus - HPV;
W przypadku kobiet choroba umiejscawia się na wargach sromowych, w pochwie, na szyjce macicy, w okolicy odbytu i w odbytnicy.W przypadku mężczyzn zmiany występują na napletku, w ujściu cewki moczowej, na trzonie prącia, w odbycie i w odbytnicy występują miękkie, różowe brodawki.

Kłykciny kończyste są brodawkowatymi zmianami w kolorze ciała, najczęściej wywołanymi przez określone typy wirusa brodawczaka (HPV) o niskim ryzyku. Kłykciny kończyste najczęściej pojawiają się na zewnętrznych narządach płciowych lub w pobliżu odbytu u kobiet i u mężczyzn. Rzadziej kłykciny kończyste mogą pojawiać się także w pochwie lub na szyjce macicy. Kłykciny kończyste zazwyczaj nie wywołują pieczenia, swędzenia lub bólu. Wirusy HPV typu 6 i 11, które są przyczyną kłykcin kończystych, nie należą do typów wysokiego ryzyka, odpowiedzialnych za zachorowania na raka szyjki macicy.

Zmiany te bardzo szybko rosną i mogą tworzyć kalafiorowate skupienia. W czasie ciąży mogą się rozprzestrzeniać jeszcze szybciej. Są prawie niebolesne.

Kłykciny kończyste rozprzestrzeniają się bardzo szybko. Występują częściej u mężczyzn niż u kobiet. Podejrzewa się, że kłykciny mogą być stanem przednowotworowym raka macicy i innych narządów. Aby zapobiec chorobie należy stosować prezerwatywy w celu ochrony przed infekcją w czasie stosunku płciowego.

Czyraki skórne

Inne nazwy choroby: Czyraczność; Furuncle; Furunkuł;
Czyrak to choroba skóry wywoływana przez gronkowce lub paciorkowce. Jest to ropne zapalenie woreczka włosowego i przylegającego do niego gruczołu łojowego. Typowy czyrak to bardzo bolesny guzek o podstawie zapalnej, powstający wokół mieszka włosowego na twarzy, szyi, klatce piersiowej, pośladkach.
Szczególnie bolesne są czyraki umiejscowione w okolicy o małej ilości tkanki podskórnej - np. na nosie czy małżowinie usznej. (zobacz czyrak ucha).

Zapalenie to rozszerza się na tkankę podskórną i skórę tworząc twardy, zaczerwieniony, bolesny naciek, na którego szczycie powstaje po kilku dniach około wyjścia włosa martwiczy czop; zwykle treść ropna wydala się samoistnie, czasami konieczne jest nacięcie chirurgiczne; drażnienie i próby wygniatania czyraka, zwłaszcza na twarzy powyżej górnej wargi, mogą grozić niebezpiecznymi dla życia powikłaniami.

Wielkość zmiany może być dość znaczna - nawet do 3 cm średnicy! Nieleczony czyrak pęka z wydzieleniem zawartości. W przypadku pojedynczych zmian stosuje się leczenie miejscowe, nacięcie i drenaż ropnia.

Czyrak może występować również w postaci mnogiej. Czyrak mnogi (karbunkuł) rozprzestrzenia się w procesie ropnym na kilka lub kilkadziesiąt sąsiadujących ze sobą woreczków włosowych, najczęściej na karku, rzadziej na innych owłosionych częściach ciała, narażonych na drażnienie odzieżą (uda, krocze, pośladki); w warunkach obniżonej odporności, np. w cukrzycy przebieg czyraczności może być ciężki; leczenie środkami przeciwzapalnymi, antybiotykami, niekiedy chirurgiczne. (czyrak gromadny), u pacjentów z obniżoną (np. w przypadku przyjmowania leków lub z powodu choroby) odpornością oraz wtedy, gdy czyrak umiejscowił się w obrębie nosa i środkowej części twarzy, stosuje się antybiotyki.

Czyraki mogą nawracać.. Szczególnie narażeni na nawroty choroby są chorzy na cukrzycę, osoby otyłe, pracujące (lub żyjące) w złych warunkach higienicznych.

Opryszczka narządów płciowych

Inne nazwy choroby: HSV;
HSV rozprzstrzenia się od osoby do osoby poprzez całowanie, stosunki pochwowe, oralne oraz analne. Osoba zarażona przekazuje wirusa wtedy, gdy widoczne są pęcherzyki, czy owrzodzenia, ale również wtedy, kiedy nie ma żadnych objawów. Zakażenie może być rozsiewane przez osobę, która nawet nie wie, że jest chora.

Po zakażeniu wirus pozostaje utajony w obrębie zwoju splotu krzyżowego z kąd w przypadku korzystnych warunków reaktywuje się i doprowadza do powtórnego zakażenia skóry.
U kobiety ciężarnej, wirus opryszczki (zwykle jest to typ 2) może przejść z matki do dziecka podczas porodu, co prowadzi do zakażeń skóry, jamy ustnej, płuc, czy oczu u noworodka. Jeśli wirus dostanie się do krwi, wtedy może dotrzeć do mózgu oraz innych ważnych dla życia narządów.

Na błonie śluzowej narządów płciowych lub/i w okolicy odbytu pojawia się intensywne zaczerwienienie i obrzmienie oraz dochodzi do powstania licznych pęcherzyków, często zlewających się ze sobą. Pękanie pęcherzyków powoduje bolesne owrzodzenia.

Często powiększone są węzły chłonne w okolicy pachwinowej, czasami pojawiają się objawy choroby uogólnić (gorączka), a także dolegliwości w czasie oddawania moczu. Zmiany ustępują zwykle po kilku dniach, rzadko dochodzi rozwoju dużych owrzodzeń.

U mężczyzn zakażenie wirusem opryszczki zwykłej może prowadzić do trudności w oddawaniu moczu, zaparcia i zaburzeń erekcji. Opryszczka narządów płciowych może (podobnie jak opryszczka jamy ustnej) przenosić się na odległe miejsca na skórze i do oczu.

W następstwie dochodzi do zmian bliznowatych spojówki lub rogówki. W rzadkich przypadkach znacznego osłabienia odporności, jak na przykład w białaczce, wirus opryszczki może doprowadzić do objawów zapalenia mózgu (herpes cephalitis). Mogą pojawić się wówczas: gorączka, bóle głowy, sztywność karku, wymioty i światłowstręt.

W czasie porodu może dojść do zakażenia noworodka i w takim przypadku lepiej zastosować zapobiegawczo cesarskie cięcie.

Rzeżączka

Inne nazwy choroby: Tryper;
Rzeżączka, tryper, choroba weneryczna wywoływana przez dwoinkę rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae). Zakażenie następuje głównie przez kontakt płciowy. Może ona zaatakować cewkę moczową, genitalia, odbyt, oczy, jamę ustną i gardło, prowadząc do zapalenia narządów miednicy mniejszej, ciąży pozamacicznej, problemów z menstruacją, infekcji oczu, zapaleń i infekcji.

Choroba jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży. 8 na 10 kobiet nie miewa żadnych objawów, przynajmniej tych początkowych. Choroba jest niebezpieczna także dla mężczyzn, u których powodować może prostatę, bezpłodność, zapalenie jąder, rany cewki moczowej. Są też inne konsekwencje, ale to daje ogólny obraz. 1 na 10 mężczyzn nie wykazuje żadnych objawów. Mogą przekazywać chorobę dalej, nie będąc tego świadomi.

U mężczyzn 5-7 dni po stosunku pojawia się ból i pieczenie w cewce moczowej oraz śluzowo - ropna lub ropna wydzielina z cewki. Po kilku tygodniach objawy zmniejszają się i stan zapalny staje się przewlekły. U kobiet zazwyczaj ostry okres zakażenia nie jest przez nie zauważony (tzw. upławy są wiązane z innymi przyczynami), a do lekarza chora zgłasza się już z przewlekłymi zakażeniami, jego powikłaniami lub wówczas gdy stosunek seksualny doprowadził do ostrego zakażenia u jej partnera.

Na szczęście leczenie rzeżączki jest bardzo łatwe. Wystarczy pewna doza antybiotyku przyjmowana przez ciebie i twojego partnera, a następnie okres abstynencji. Najlepszym sposobem uniknięcia zakażenia jest używanie prezerwatywy.

Nie leczona rzeżączka zarówno u mężczyzn, jak i kobiet zajmuje coraz wyższe odcinki układu moczowo-płciowego, doprowadzając do rozmaitych powikłań (np. zapalenia przydatków u kobiety, najądrzy u mężczyzn, zapalenia stawów, a nawet posocznicy) .

Kiła

Inne nazwy choroby: Syfilizm;
Lekarze podzielili przebieg choroby na cztery stadia: kiłę pierwotną, wtórną, utajoną i późną. W okresie pierwszych dwóch stadiów (zwykle do 2 lat po zarażeniu) chory może zarazić innych. Później kiła doprowadza do poważnych uszkodzeń m.in. serca i mózgu, a ostatecznie powoduje zgon. Oczywiście dzieje się tak tylko w chorobie nie leczonej.

Czynnikiem wywołującym kiłę jest bakteria - krętek blady (Treponema pallidum). Zakażenie następuje najczęściej w czasie stosunku płciowego.

Bakterie mogą przenikać przez mikroskopijne uszkodzenia skóry. Zakażenie możliwe jest także drogą pocałunku. Natomiast używanie sztućców, szklanek lub ręcznika innej osoby nie jest pod tym względem niebezpieczne, ponieważ bakterie wywołujące kiłę bardzo szybko giną poza organizmem gospodarza.

Pierwszym etapem po zakażeniu jest kiła wczesna: w początkowym okresie, w okolicy gdzie bakterie wtargnęły do organizmu (narządy płciowe, odbyt, jama ustna) pojawia się niebolesne owrzodzenie określane mianem wrzodu twardego. Z wrzodu może wydobywać się wydzielina w której znajdują się krętki. Objaw ten występuje 10-90 dni od zakażenia i utrzymuje się około 1-2 miesięcy.

Nieco później - 6 do 8 tygodni po zakażeniu - pojawiają się drobne, krostkowate zmiany najczęściej na skórze dłoni i stóp. Ten etap trwa przez około 12 miesięcy od chwili zakażenia. Następnie, kiła przechodzi w fazę utajoną - bezobjawową. Początkowo mogą występować liczne, bardzo zakaźne zmiany na skórze i błonach śluzowych, jednak po pewnym czasie objawy te znikają i chory jest pozornie wyleczony. Etap ten trwa do 2 lat od zakażenia, kiedy choroba przechodzi w fazę późną (trzeciorzędową) - krętek blady rozsiewa się wówczas drogą krwi zajmując liczne regiony ciała. W rozmaitych miejscach powstają guzy zwane kilakami. Choroba czyni nieodwracalne spustoszenia w centralnym systemie nerwowym, uszkadza wątrobę, kości i stawy, zastawki serca i aortę.